In groep 3 leren kinderen eindelijk écht lezen. De letters, woorden en zinnen die ze tot dan toe vooral gehoord hebben, krijgen nu betekenis op papier. Maar ergens tussen het hakken en plakken van woorden gebeurt iets belangrijks: kinderen ontdekken dat lezen niet alleen gaat over klanken, het gaat over begrijpen.
Toch is “begrijpend lezen” in groep 3 iets anders dan in hogere groepen. Het is geen toets met meerkeuzevragen of tekststructuren, maar een langzaam ontwaken van taalbegrip, nieuwsgierigheid en verbanden zien.
Van letters naar betekenis
In het begin van groep 3 zijn kinderen vooral bezig met technisch lezen: ze leren klanken koppelen aan letters, woorden vlot herkennen en zinnen correct lezen. Maar zodra dat lukt, verschuift de aandacht naar de volgende stap: Wat betekent wat ik lees eigenlijk? Kinderen maken hier de stap van het technisch lezen naar leesbegrip. Een belangrijke stap!
Dat moment is magisch. Een kind dat “De kat zit op de mat” leest, begrijpt plots dat het over een echt tafereel gaat, niet alleen over losse woorden. Dat inzicht vormt de basis van begrijpend lezen.
Begrijpend lezen in groep 3 is dus het begrijpen van eenvoudige teksten op eigen niveau, waarbij kinderen leren om:
- verbanden te leggen tussen zinnen,
- zich iets voor te stellen bij wat ze lezen,
- en te bedenken wat er misschien verder gebeurt.
Wat kinderen doen als ze leren begrijpen
Een kind dat leert begrijpend lezen, doet eigenlijk drie dingen tegelijk:
- Activeren van voorkennis
Kinderen koppelen wat ze lezen aan wat ze al weten. Als ze lezen over een hond die een bot begraaft, denken ze aan hun eigen hond of aan filmpjes die ze gezien hebben. - Stil nadenken tijdens het lezen
Ze stellen zichzelf (onbewust) vragen: Waarom doet hij dat? Wat zou er nu komen?
Dat nadenken is de kern van begrijpend lezen. - Praten over de tekst
Door over het verhaal te pra ten (met de leerkracht, met klasgenoten, of thuis met ouders) leren kinderen woorden geven aan hun gedachten. Zo groeit hun begrip verder.
De rol van de leerkracht
In groep 3 is begrijpend lezen geen aparte les met dikke werkboekjes. Het zit verweven in alle leesmomenten:
- Tijdens voorlezen bespreekt de leerkracht wat er gebeurt in het verhaal.
- Bij een samenleesboekje stelt ze vragen als: Hoe weet je dat hij boos is? of Wat zou er daarna kunnen gebeuren?
- Zelfs bij informatieve teksten (over dieren, seizoenen of feestdagen) leert de leerkracht kinderen om na te denken over de bedoeling van de tekst.
Kortom: begrijpend lezen is geen vak, maar een houding ten opzichte van taal.
Wat ouders thuis kunnen doen
Ook thuis kun je veel betekenen, zonder schooltje te spelen. Enkele eenvoudige gewoontes helpen enorm:
- Lees samen hardop en praat daarna over het verhaal. “Wat vond jij het leukste stukje?” of “Denk je dat het echt kon gebeuren?”
- Gebruik verhalen uit het dagelijks leven. Als je samen kookt, lees dan het recept en vraag: “Wat moeten we eerst doen, denk je?”
- Blijf voorlezen. Zelfs als je kind zelf kan lezen, blijft luisteren naar verhalen belangrijk voor het begrip van langere teksten.
Waarom dit alles belangrijk is
Begrijpend lezen is de sleutel tot de hele schoolloopbaan. Kinderen die begrijpen wat ze lezen, kunnen:
- beter leren van teksten,
- zich verdiepen in nieuwe onderwerpen,
- en zelfstandig informatie verwerken.
In groep 3 wordt die sleutel gevormd, nog klein, maar onmisbaar.
Conclusie
Wat betekent begrijpend lezen nu eigenlijk? Begrijpend lezen in groep 3 draait niet om toetsen, strategieën of moeilijke woorden. Het gaat om betekenis, beleving en verbinding.
Een kind dat begrijpt wat het leest, ontdekt dat taal de wereld opent, met één zin tegelijk.